Hücre Yenilenmesini Hızlandıran Mucizevi Besinler
Hücre yenilenmesi yeryüzünde yaşayan tüm canlıların hayatlarını sürdürebilmesi için sahip olduğu doğal bir yetenektir. İnsanlarda yaş, beslenme, genetik, hastalık ya da dış etkenlere bağlı olarak hücre yenilenme süresi değişkenlik gösterir. Hızla iyileşen ve yenilenen hücreler daha dinç, sağlıklı ve enerjik hissetmenizi sağlayacağı için oldukça önemldir. Bununla birlikte takviye gıdalar ve egzersizlerle vücudunuzun doğal hücre yenileme sürecine katkı sağlayabilir ve daha sağlıklı bir vücuda kavuşabilirsiniz. Siz de hücre yenilenmesi süreci ve besinlerle bu süreci nasıl hızlandıracağınız hakkında merak ettiklerinizi, detayları inceleyerek öğrenebilirsiniz.
İÇİNDEKİLER
Hücre Yenilenmesi Nedir? Hücre Nasıl Yenilenir?
Hücre yenilenmesi, hasarlı hücrelerin onarılması ve yerine yenilerin oluşmasıdır. Sağlıklı hücreler oluşmadan organların çalışması dahil tüm fonksiyonlarınız zarar görür. İnsanlarda hücre yenilenmesi diğer bazı canlılara göre sınırlı olsa da büyüme ve iyileşme gibi süreçlerde etkilidir. Günlük olarak yaşlanma, yaralanma ve hücrelerin doğal büyüme ve ölme döngüsü çerçevesinde milyarlarca hücre ölümü gerçekleşir. Hücre yenilenmesi ise vücudun ölü hücrelerin yerine yeni hücreler üretmesini sağlar. Bu sayede beyinden karaciğere kadar tüm yaşamsal organlar çalışmayı sürdürebilir. Hücre yenilenmesi aynı zamanda yaraların kısa sürede iyileşmesi ve ciltte iz kalmaması konusunda da etkilidir. Spor sonrası kasların yenilenme sürecinde de büyük bir payı vardır.
Hücre yenilenmesi kendi kendine olan bir süreçtir ve oldukça değişkendir. Hücre yenilenmesini artırmak ve hızlandırmak için yapabileceğiniz bazı uygulamalar ve diyetinize eklemeniz gereken besinler bulunur. Planlı bir program yapıldığı takdirde, hücre yenilenmesini hızlandırabilir, daha dinç bir vücuda ve daha genç görünen bir cilde sahip olabilirsiniz. Aynı zamanda egzersizlerden ve yaptığınız spordan daha fazla verim alabilir ve performansınızı artırabilirsiniz.
Hücre Yenilenmesi Nasıl Hızlanır?
Vücut, belirli aralıklarla kendini yeniler. Örneğin alyuvarlar, dolaşım sisteminde sürekli sirküle olması ve dokulara oksijen taşıması sonucu 4 ayda ömrünü tamamlar[1]. Örneğin epidermis, vücudu dış etmenlere karşı koruma işlevi olan bir organdır. Bu cilt hücreleri sürekli olarak gençleşir ve bu yaklaşık olarak 4 hafta sürer. Karaciğer, detoks konusunda görevlidir ve organlardan kirleticileri arındırmak için çalışır. Yenilenme süreklidir ve en fazla 500 günde tamamlanarak kan sirkülasyonundan kalan toksinlerin arınması sağlanır ve bu süreçte zarar görmemek için yenilenme her zaman devam eder. Mide ve bağırsak gibi organları iç-dış kısmını çevreleyen hücreler çoğunlukla dayanıksız ve kısa ömürlüdür. Mide asidi sebebiyle aşınma hızla gerçekleşir ve genellikle yalnızca beş güne kadar dayanırlar. Kemik hücreleri de sürekli olarak yenilenir ve fakat bu süreç 10 yılda tamamlanır. Yaşlandıkça yenilenme süreci yavaşlar, bu nedenle kemikleriniz incelir[2].
Beyin, kas ve daha pek çok vücut bölümü sürekli bir yenilenme süreci içindedir. Yenilenmeyen hücreler ise genellikle beynin hafıza kısmı ile ilgilidir ancak yenilenmeyen hücreleri desteklemenin de pek çok yolu vardır[3]. Kısaca her insan hücre yenileme yeteneğine sahiptir. Bunun için programlanıldınız. Bu şekilde büyür, gelişir ve iyileşirsiniz. Cilt dokusu ortalama yedi günde bir kendini onarır. Elinizi kestiğinizde yaklaşık bir hafta içinde iyileşir ve yara kaybolur. Bu cilt hücresi yenilenmesidir. Bu süreç herkeste farklı şekilde ilerleyebilir ve en önemlisi bu yenilenmeye olumlu ya da olumsuz bir şekilde müdahale edebilirsiniz. İşte “hücre yenilenmesi nasıl hızlanır?” sorusu için verilebilecek bazı cevaplar:
- Aralıklı kalori kısıtlaması (bir süreliğine besin alımını durdurmak) yapmak: Çalışmalar, kanda dolaşan kök hücre sayısının kalori kısıtlaması ile arttığını gösterir. Bununla birlikte, organların ömrünün uzamasına yardımcı olur. Kalori kısıtlaması, kök hücre üretimini teşvik etmenin ve hücrelerin genel işleyişini artırmanın iyi bir yoludur[4].
- Trigliseritleri (TG’ler) azaltmak: Trigliseritler (TG’ler), istenmeyen karbonhidratlar için depolama sistemleridir. Yaktığımızdan daha fazla karbonhidrat tüketmek, yüksek TG’lere neden olur. Yüksek TG’leri olan kişilerin kilo alma olasılığı daha yüksektir ve bu da metabolik sendroma neden olabilir[6].
- Egzersiz yapmak: Egzersizle kök hücre çoğalması artar. Özellikle aerobik egzersizin kök hücrelerin yağ yerine kemiğe dönüşmesine yardımcı olduğu kanıtlanmıştır. Illinois Üniversitesi’ndeki bilim insanları, egzersiz sırasında kaslarda kök hücrelerin aktif olduğunu belirtir. Mezenkimal kök hücreler egzersiz sırasında çoğalarak yeni kemik ve kas yapıları oluşturur.
- Şeker tüketimini azaltmak: Sisteminizde çok fazla şeker olması nedeniyle kronik inflamasyon ve metabolik sendrom oluşabilir. Bu nedenle, çalışmaların glikoz tüketimini azaltmanın kök hücre ömrünü uzattığını göstermesi şaşırtıcı değildir. İşlenmiş şekerleri tespit etmek kolaydır, ancak karbonhidratlar da sisteminizde glikoza dönüşebilir. Şekeri azaltmak kök hücre aktivitesini iyileştirmeye yardımcı olur[4].
Enflemasyonu kontrol altında tutmak: Enflamasyon, hücre aktivitesini inhibe eder ve üretim sürecini olumsuz yönde etkiler. Bu nedenle, hücre gelişimini artırmak ve hızlandırmak için iltihaplanma en aza indirilmelidir. İşlenmiş gıdalar, soda ve alkol gibi bu süreci olumsuz etkileyen yiyecekleri yemekten kaçınmanız gerekir[7].
Hücre Yenileyici Besinler Nelerdir?
Artan stres ve kirlilik seviyeleri nedeniyle vücudun yeni hücreleri onarmasına ve yenilemesine yardımcı olabilecek belirli yiyecekleri yemeye dikkat etmek gerekir. Bu gıdalarla yapılan düzenli diyet ise vücudumuzun yenilenme döngülerinde büyük rol oynar. Çünkü yiyecek seçimleri yapı malzemeleri gibidir. Değiştirilen hücrelerin kalitesi, yeni hücreler oluşturulurken mevcut olan yapı malzemelerine bağlıdır. Hücre yenilenmesini hızlandıran besinler tüketerek, yeni oluşan hücrelerin, eski hücrelerden daha güçlü ve sağlıklı olmasına katkıda bulunabilirsiniz.
Enflamasyonun vücudun yaralanmaya, enfeksiyona, tahrişe veya dengesizliğe verdiği tepki olduğunu bilinir. Anti-inflamatuar gıdalar yiyerek hücrelerinizi korumaya ve onları iyi bir şekilde yenilemeye yardımcı olabilirsiniz. Anti-inflamatuar bir diyetin parçası olarak ilk başta kızartılmış ve işlenmiş gıdaları bir kenara bırakmanız ve bitkisel besinler, esansiyel yağ asitleri ve amino asitler içeren taze, bütün gıdaları seçmeniz gerekir.
Karaciğer hücre yenilenmesini destekleyen gıdalardan bağ dokuları kuvvetlendiren gıdalara kadar her şeyi göz önünde bulundurarak diyetinize düzenli olarak dahil etmeniz gereken 6 en iyi gıda:
Meyveler
Yaban mersini, ahududu, böğürtlen, gibi kırmızı ve orman meyveleri güçlü antioksidan olarak bilinir. Karaciğerin çalışmasını ve vücudu zararlı atıklardan temizlenmesini destekler. İltihabı azaltmak ve oluşan hücre hasarını onarmak için en iyi flavonoidler açısından zengindir. Örneğin nar, hücre yenileyici yaşlanma karşıtı özelliklerle zenginleştirilmiştir. Hücre yenilenmesine yardımcı olan keratinosit cilt hücrelerinin aktivitesini artırmaya destek olur. Aynı zamanda hücrelerin onarılmasına ve yenilenmesine yardımcı olan meyvelerin bazıları yüksek miktarda C vitamini içerir[8].
Brokoli ve Turpgiller
Brokoli çocukların favorisi olmayabilir, ancak bu turpgiller sebzesi, karaciğerin detoksifikasyonuna yardımcı olmada kritik bir rol oynayan zengin bir sülforafan kaynağıdır. Bunun yanı sıra iltihapla mücadelede ve hücre onarımına yardımcı olmada aktif rol oynayan indol-3-karbinol içerir[8].
Fındık ve Tohumlar
Bu pratik atıştırmalıklar, tokluğunuzu daha uzun süre korumak ve iştahınızı gidermek için sağlıklı yağlar ve protein içerir. Ceviz ve badem gibi kuruyemişler, keten, kenevir ve chia gibi tohumlar, alfa-linolenik asit bakımından da zengindir ve bitki sterollerini de kapsar. Bu sayede enflamasyonla mücadele etmenize yardımcı olur ve hücre yenilenmesini destekler[8].
Yağlı Balıklar ve Deniz Ürünleri
Herhangi bir sağlıklı diyet için bir zorunluluk olan deniz ürünleri, eikosapentaenoik asit içerir. İltihap önleme konusunda büyük bir yardımcıdır ve omega-3 asidi türüdür. Bu sayede balıklarda bulunan yağ enflamasyon önleyici işlevi gören bileşenler gibi vücudu destekler. Ayrıca beyin gelişimi için de mükemmeldir[8].
Mantarlar
Geleneksel tıpta uzun süredir temel bir malzeme olan shiitake ve maiitake gibi mantarlar polifenol açısından zengindir. Bunlar, karaciğer hücrelerini hasardan korumaya yardımcı olduğu bilinen besinlerdir. Enflamasyonla mücadelede karaciğeri desteklemek çok önemlidir, çünkü burası toksinleri süzen ve hormonları parçalayan bölümdür[8].
Mucize Bir Tedavi Olarak Su
Son olarak, sadece beslenme değil, aynı zamanda sıvılar da bir yaralanma, ameliyat veya hastalık sonrası iyileşme için çok önemlidir. Su hemen her konuda en sağlıklı ve en etkili seçenektir. Yeterli su içilerek atık ürünler uzaklaştırılabilir, vücut ısısı düzenlenebilir, besinler ve oksijen taşınabilir. Araştırmalar, diğer şeylerin yanı sıra kronik ağrı, eklem ağrısı ve artriti olan kişilerin yeterince su içerek daha hızlı iyileştiğini göstermiştir. Çünkü su hücrelerin yaşamını devam ettirmesi gereken temel bileşenlerden biridir[9].
Hücre Yenilenmesi Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Hücre yenilenmesi konusunda yapmanız ve yapmamanız gereken şeyler bellidir. Yemeniz gereken besinleri ve uygulamaları inceledikten sonra uzak durmanız gereken şeylere de göz atarak bu sürece katkıda bulunabilirsiniz.
Düzensiz uyku: Uyku hücre yenilenme seviyesinin en yüksek olduğu evredir. Hücre yenilenmesi sürecinde uygun ortam desteklenir ve hormon seviyeleri ile alakalı bir şekilde daha hızlı bir hücre yenilenmesi gerçekleşir. Hücre yenilenmesi saatleri ile vücuda destek olmak için gece ve yeterli miktarda düzenli uyumaya dikkat etmeniz gerekir[10].
Alkol ve sigara kullanımı: Düzensiz uykunun yanı sıra alkol ve sigara kullanımı da uygun kök hücre işlevi üzerinde ciddi olumsuz etkilere sahip olabilir. On yıllar boyunca yapılan araştırmalar, sigara içenlerin sigara içmeyenler kadar iyi ve hızlı iyileşmediğini kanıtlamıştır[11].
Hücre Yenilenmesi Kaç Yaşında Durur?
İnsan vücudundaki hücre yenileme hızı organ düzeyinde değişkenlik gösterdiği için hücre yenilenmesi durmaz, ancak bir hayli yavaşlar. Yaşlandıkça yavaşlayan hücre yenilenmesi ise ölen hücrelerin yerini doldurmak için yeterli değildir. Genellikle hücre yenilenmesi seviyesinin düştüğü yaş ise 55 olarak verilebilir. Kadından erkeğe göre değişebileceği gibi hastalıklar, yaşam biçimleri, beslenme şekilleri, tedaviler de bu süreci etkiler[12]. Dışarıdan alınan yararlı besinler, daha fazla su tüketimi, gıda takviyeleri, egzersizler ve daha enerjik bir yaşam biçimi bu süreci olumlu yönde etkileyebilir.
Hücre Yenileyici ile Zayıflama
Hücre yenileyiciler antioksidan bileşikler içeren meyveler ve çeşitli gıdalardan elde edilir. Bu tür içeriklerin görevi ise hücre yenilenmesini artırarak metabolik rahatsızlıkların önüne geçmeye yardımcı olmaktır. Obezite ve sağlıksız kilo artışında hücre yenilenmesi yavaşlar ve tüm fonksiyonlarınızı etkileyebilir[13]. Aralıklı kalori kısıtlaması da hücre yenilenmesini artıran uygulamalardan biridir ve bu süreç yağ yakımında da büyük bir rol oynar.
Hücre yenileme hızınızı artırarak yaşlanmayı geciktirmek, fonksiyonlarınızı iyileştirip performansınızı geliştirmek isterseniz beslenme ve diğer önerileri dikkat alarak kendinize bir program oluşturabilirsiniz.
Kaynakça
- 1. http://www.nytimes.com/2005/08/02/science/02cell.html?pagewanted=all
- 2. http://www.dailymail.co.uk/health/article-1219995
- 3. https://science.howstuffworks.com/life/inside-the-mind/human-brain/brain.htm
- 4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21054932/
- 5. https://www.sciencedaily.com/releases/2012/02/120206143944.htm
- 6. http://www.scientificamerican.com/podcast
- 7. https://www.news-medical.net/health/Triglycerides-What-do-they-do.aspx
- 8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7352291/
- 9. https://www.healthline.com/nutrition/foods-that-help-you-heal#4
- 10. https://www.belmarrahealth.com/health-benefits-of-chia-seeds/
- 11. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6331815/
- 12.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7474734/
- 13. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30393021/
- 14. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6339663/
- 15. https://sciencenordic.com/age-biotechnology-cancer/we-lose-control-of-our-dna-at-age-55/1371948#
- 16. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7763812/
ÖNE ÇIKANLAR
Kahve tutkunlarının vazgeçilmezi olan latte çeşitleri arasında özellikle kış aylarının favori içeceklerinden biri toffee nut latte’dir. Karamel ve fındık aromasının espresso ile muhteşem uyumunu yakalayan bu içecek, hem kafelerde hem de evde hazırlanabilen lezzetli bir alternatif sunar.
Kan şekeriniz gün boyu kendinizi nasıl hissettiğiniz ile enerji seviyelerinizi önemli ölçüde etkiler. Kan şekeri seviyesini korumak ise uzun vadeli sağlıklı yaşamın anahtarıdır. Birçok etken kan şekeri seviyenizin değişmesine neden olabilir. Bunlardan biri de beslenme şeklidir. Yaşam tarzınızı oluşturan seçimlerin içinde …
Kilo kaybı ve sağlıklı yaşam için günde 10 bin adım atmanın gerektiğini muhtemelen duymuşsunuzdur. Peki 10 bin adımın kalori yakma potansiyelini tam olarak biliyor musunuz? Günde 10.000 adım yürüme fikri, dünya çapında da popüler hale gelen bir fitness hedefi haline geldi. Başlangıçta insanları …