Kifoz Nedir? Kifoz Belirtileri Nelerdir?
Kamburluk olarak bilinen Kifoz hakkında yeterince bilgiye sahip misiniz? Ağır kifoz rahatsızlıkları fark edilir düzeydeyken hafif olanlar yeterince bilinmez. Hafif kifoz kişide belirgin bir semptom vermemesine rağmen ağır olanlar şiddetli ağrı ve nefes güçlüğüne kadar birçok sağlık sorununa neden olur. Doğuştan ya da sonradan olabilen duruş bozukluğu hakkında daha fazla bilgi edinerek önlem alabilirsiniz. Bu içerikte “Kifoz nedir, neden olur, belirtileri nelerdir ve nasıl tedavi edilir?” sorularına cevap bulabilirsiniz.

İÇİNDEKİLER
Kifoz Nedir?
En genel tanımıyla kifoz sırtın anormal derecede öne doğru duruş bozukluğuna sahip olmasıdır. Doğuştan olabileceği gibi sonradan da ortaya çıkabilen bu rahatsızlık yaşlı kadınlarda yoğun görülür. Kifozun türüne göre ortaya çıkış nedeni ile tedavisi değişiklik gösterir. Yaşa bağlı olarak kadınlar öncelikli olmak üzere tüm insanlarda omurga kemiği sıkışması ya da çatlaması nedeniyle oluşabilir. Omurganın sıkışması ya da malformasyonu nedeniyle de bebeklikten itibaren oluşabilir(1).
Omurga temel olarak üç eğri “C” şeklinde bölümden oluşur. İnsan vücudunun ön, arka yüzüne doğru gelişen “C” şekillerinin tamamı farklı isimlerle adlandırılır. Servikal omurga yani boyunla lomber omurga olarak bilinen alt sırtın öne doğru eğimli “C” eğrilerine “lordoz” adı verilir. Göğüs bölümündeki arkaya doğru eğimli “C” şekline torasik omurga denir. Kifoz torasik omurga bölümündeki aşırı eğriliğe verilen kamburluk olarak bilinen rahatsızlıktır. Dengeli bir duruş için tüm “C” kıvrımlarının belli bir eğimde olması gerekir. Doğal eğriliği 20 – 45 derece açısı olan torasik omurgada 50 dereceden fazla eğim “hiperkifoz” kısaca “kifoz” olarak adlandırılır(2).
Kifoz türleri çok fazla çeşide sahiptir. Çocuk ve ergenlerde en fazla Postüral kifoz, Scheuermann kifozu, Doğuştan (Konjenital) kifoz görülür. Postüral kifoz omurgada ciddi yapısal anormalliklerin olmadığı kambur duruş olduğundan en yaygın tiptir. Ergenlikte eğik durmayı alışkanlık edinme halinde gelişebilir.

Genellikle ergenlik döneminde oluşan Scheuermann kifozu postüral kifozdan daha üçgen açılı duruş bozukluğudur. Postural kifoz dik durmayı öğrenerek tedavi edilirken, bu tipte özel tedavi gerekir. Doğuştan kifoz ise bebek ana rahmindeyken omurgada oluşan sorunlar nedeniyle ortaya çıkarak yaş ilerledikçe kötüleşir. Omurga eğriliği iç organları etkileyebileceği için genç yaşta cerrahi tedavi uygulanır(2).
Kifoz Neden Olur?
İnsanda duruş bozukluğuna neden olduğu için hafif durumlarda ağrısız olsa da özgüven kaybına neden olan kifoz farklı nedenlerden meydana gelir. Bu nedenle “kifoz neden olur?” sorusuna türüne göre yanıt vermek daha doğrudur. En genel tanımıyla rahatsızlığın oluşum nedeni sırtın üst kısımdaki omurlarının kama şeklini almasıdır. Üst üste yığılmış silindir benzeri kemiklerden oluşan omurgada meydana gelen şekil değişimi, sıkışma durumunda dışarıdan algılanan postür bozukluğu ortaya çıkar. Kırıklar, Osteoporoz, disk dejenerasyonu, Scheuermann hastalığı, doğumsal kusur, sendrom, kanser, kanser tedavileri kifoza neden olabilir(3).
En yaygın kifoz sebepleri şunlardır:
- Kırık: Kırık ile ezilmiş omurlar güçsüzlük, yapısal sorunlar nedeniyle semptom üretmeyen kifoza neden olabilir. Kompresyon kırıkları olarak adlandırılan ezilmiş omurlar en sık karşılaşılan sorunlardandır. Omurganın ön bölgesinde çökme oluşturduğu için kamburluk yaratan omurga kamalaşması meydana gelir(3)(4).
- Osteoporoz: Bir kemiğin sağlıklı olması için güçlü kolajen liflerine bağlı minerallerle kalsiyum tuzlarından oluşması gerekir. Yaşa bağlı olarak kemiğin yapısının bozulması normal olsa da aşırı bozulma kırılganlığı artırıp yapıyı incelten osteoporoz anlamına gelir. Kemik erimesi olarak adlandırılan hastalıkla birlikte tüm kemikler delikli süngerimsi bir yapıya dönüşür. Kemiklere zarar veren bozukluk omurlarda hasara neden olduğunda eğrilik ya da kamburluğa neden olabilir(3)(4).
- Disk Dejenerasyonu: Omurlar arasında yer alan dairesel diskler yastık görevinde olsa da yaşa bağlı olarak kuruyup küçüldüğü için kamburluğu tetikleyen değişimler meydana gelebilir. Dejeneratif disk hastalığı omurlar arasındaki yapının kireçlenerek bozulmasıdır. Yaşla birlikte %80’in altında düşen diskteki su oranı yırtılma, kırıklara sebebiyet verir.
- Doğum Kusurları: Konjenital Kifoz olarak da bilinen hastalık doğumdan önce bebek ana rahmindeyken omurilikte meydana gelen yanlış gelişim nedeniyle kamburluk yapar. Kız çocuklarda görülme sıklığı daha fazla olan rahatsızlık büyüme durana kadar artmaya devam eder. Kemiklerin eğrilik açısıyla şekline göre üç farklı tipe ayrılan bozukluk cerrahiyle tedavi edilir.
- Sendromlar: Ehlers-Danlos sendromu, Marfan sendromu gibi belli durumlarda kifoz meydana gelir. Genellikle bağ dokusunu etkileyen fakat damarlar, deriyle iç organları da etkileyebilen bir hastalık olan Ehlers-Danlos sendromu kolajenleri etkileyen genetik olarak ortaya çıkabilir(3). Marfan sendromu bağ dokularını etkileyip proteinlerde sorun oluşturan genetik bir hastalıktır. Vücudun kemikler, kas, gözler, kalp gibi farklı bölümlerini etkileyebilir.
- Kanser ve Kanser Tedavileri: Omurgada ortaya çıkan kanser türleri omurları zayıflattığı için zaman içerisinde kamburluğun nedeni olabilir. Kemoterapi gibi radyasyon içerikli tedavilerde kemikler kompresyon kırıklarına yatkın olduğundan omurganın eğilmesi ile kifoz oluşabilir(3).
- Scheuermann Hastalığı: Ergenlikten önce meydana gelen büyüme atağı sırasında yapısal kifoz olarak bilinen hastalık ortaya çıkabilir. Omurga parçalarının büyüme sırasında farklı oranlarda gelişmesi zaman içinde kama şeklini alıp kamburluğun oluşmasına neden olur. Genellikle 10 ile 15 yaşları arasında ortaya çıkarak ağrılara, egzersiz yapmada güçlüğe neden olabilir.
- Duruş Bozukluğu: Kötü duruşa bağlı olarak gelişen Postural ya da Pozisyonel Kamburluk olarak bilinen kifoz en yaygın olanlardan biridir. Nedeni tamamen bireysel hatalardan kaynaklanır. Herhangi bir hastalığı olmadan bir insan 35 derecelik normal duruşu yaşam tarzı alışkanlıklarıyla sorun sayılan 55 dereceye çıkarabilir. Kondisyon yetersizliği, güçsüz kaslar, egzersiz eksikliği, yanlış oturma alışkanlıkları, bilgisayar ya da ders başında yanlış pozisyonda saatler geçirmek, ağır okul çantaları gibi birçok farklı nedeni vardır.

Kifoz Belirtileri Nelerdir?
Kamburluğun en görünen belirtisi ayaktayken bireyin başının öne doğru, sırtının arkaya doğru olduğu duruş bozukluğudur. Diğer semptomlar kifozun şiddetine göre değişebilir. Yuvarlak omuzlar, hafif sırt ağrısı, sırtta görülen kambur, omurga sertliği, yorgun hissetmek, uyluk kemiğinin arkasındaki kasların sıkı, gergin olması belirgin semptomlardır. İlerlemiş kamburlukta semptomlara bacak güçsüzlüğü, bacaklarda uyuşma, karıncalanma, nefes alma zorluğu, duyu kaybı da eşlik eder(2).
Kamburun teşhis edilmesi konusu tedavi kadar önemlidir. Bu nedenle hangi durumda doktora gitmeniz gerektiğini bilmelisiniz. Kifoz belirtilerine göre ciddi kamburluk ile duruşun değiştirilmesiyle tedavi edilen kamburluk karıştırılabilir. Bu nedenle hangi durumda doktora danışılması gerektiğini bilmek sizin için zor olabilir. Çocuğunuzda kamburluk olduğundan şüpheleniyorsanız basit bir test yapabilirsiniz. “Dik dur” denildiğinde mevcut olan kamburluğun çoğu ortadan kalkarsa genellikle postural problem vardır. Kamburluk eğer en çıkıntılı yerinden düzelmiyor üst kısımlarda düzelme meydana geliyorsa doktora gitmelisiniz. Çocuğunuz dik durmaya çalıştığında kamburluğun çoğu kalıyorsa en erken tarihte doktora gidip teşhis alarak tedaviye başlamanız gerekir.
Kamburluktan şüpheleniyorsanız ilk önce doktor muayenesi yaptırmalısınız. Bazen okullarda skolyoz taraması yapıldığında çocuklardaki kifoz belirtileri teşhis edilebilir. Bu gerçekleşmediyse siz çocuğunuzu gelişim süreci boyunca takip edebilirsiniz. Fiziksel muayene sırasında doktor semptomlar, genel sağlık durumu hakkında soru sorar. Omurgaya elle yapılan baskılar sonucunda hassasiyet alanları belirlenerek sırt detaylı olarak el-göz ile incelenir. Hafif durumlarda teşhisin el – göz testiyle konulması zor olduğundan detaylı muayene istenir. Ağır semptomlarda dereceyi belirlemek için röntgen çekilir(2).
Fiziksel muayenede birey iki ayak bitişik, dizler düz, kollar serbest şekilde ayaktayken öne eğilir. Test sırasında omurga eğimleri daha net anlaşılabilir. Uzanarak yapılan testlerde kamburun esnekliğiyle düzelme derecesi anlaşılabilir. Röntgen çekildiğinde kemik, omurga anomalileri ortaya çıkarılarak eğim açısı belirlenir. Şiddetli kamburluk söz konusu olduğunda pulmoner fonksiyon testleri ile solunum durumuyla hastanın nefes alma başarısı ölçülür. Doğuştan kifoz durumunda nörolojik, genetik testler, MRI taraması istenebilir(2).

Kifoz Tedavisinde Neler Yapılır?
Kamburluğun tedavisi türüne göre değiştiğinden her daim kifoz egzersizleri yeterli olmayabilir. Bazı durumlarda cerrahi müdahale yapılması zorunluluktur. Tedaviye karar vermeden önce doktor büyümenin devam edeceği süre, kifoz türü ve şiddeti, hasta yaşı, genel sağlığını inceleyerek bir yöntem belirler. Cerrahi ve cerrahi olmayan tedaviler arasından seçim yapılır. 75 dereceden fazla Scheuermann kifozu, şiddetli bel ağrısı sorunu, doğuştan kifoz için spinal füzyon başta olmak üzere farklı ameliyatlar yapılır. Ameliyatın amacı estetik görünümü düzelterek semptomların şiddetini azaltmaktır(2).
Postural kifoz ve 75 dereceden az eğrisi olan Scheuermann kifozu için cerrahi olmayan tedaviler tavsiye edilir. Gözlem yapılarak çocuğun büyüme aşaması boyunca ilerleme olup olmadığı takip edilir. Fizik tedaviyle kifoz egzersizleri yapılarak karın, sırt kasları güçlendirilir. Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar ile ağrıların hafifletilmesi amaçlanır. Kifoz korsesi kullanılarak büyüme sırasında çocuğun dik durmayı öğrenmesi ve kemik gelişiminin doğru olması hedeflenir(2).
Yaygın görülen ve duruş bozukluğu temelli Postürel Kamburluk tedavisi sırasında şunlar yapılır:
- Aileler çocuklarını sürekli dik durması konusunda uyararak konu hakkında bilinçlendirir.
- Postural kamburluğa neden olan yanlış oturma alışkanlığını düzeltmek için sandalye, masa açıları ayarlanır.
- Çocuklar spora teşvik edilerek küçük yaştan beri omurgayı dik tutan kasların kuvvetlenmesi için çalışılır.
Kamburluğun düzeltilmesinde yetişkin ve çocuklar için egzersizin önemi büyüktür. Siz de bu konudan şikayet ediyorsanız bu amaçla kullanılan egzersizleri yaparak duruş bozukluğu ile hafif ağrıları önleyebilirsiniz. Bel kasları güçsüzleştikçe kambur duruş ortaya çıktığından egzersizlerin buna yönelik olması tavsiye edilir. Ağırlık çalışan, düzenli spor yapan insanların duruşunun düzgün olması kaslarının gücüyle ilişkilidir. Kifoz egzersizleri olarak şunları yapabilirsiniz:
- Vücudun ön kaslarını esnetmek, arkadakileri güçlendirmek için egzersiz yapın. Ayaktayken derin nefes alır gibi esneyerek kollarınızı arkaya uzatın. Bu sırada kendinizi geriye yaslamak başlangıçta kolaylık sağlar. Kollar ensede ya da belde birleştirilerek de yapılabilir.
- Omuz ve sırt kaslarını güçlendirmek için yüz üstü uzanarak ayak parmaklarını yere dik konumda koyun. Uzun bir çubuğu iki elinize alarak iki elinizle kaldırıp yukarı doğru itin.
- Kasları esnetmek için sağ el ve dirseğinizi duvara yaslayın. Sağ kolla dirsek duvarda sabit kalırken baş ve vücudu kolun ters yönüne çevirerek esnetin. Aynı egzersizi tam tersi şekilde sol el için de tekrarlayın.
- Karın kaslarını esnetmek için yüz üstü uzanın ve ayak parmakları ile yeri destekleyin. Ellerinizi omuzun iki yanında yere koyarak vücudun belden üst kısmını yukarı doğru iterek esneyin.

Kamburluk egzersizlerinin doktor tarafından belirlenerek tavsiye edilmesi gerekir. Bu nedenle ileri derecede bir rahatsızlığınız varsa öncelikli olarak bir uzmandan yardım almalısınız. Hafif duruş bozukluklarını düzeltmek, daha güçlü ve dayanıklı kaslara sahip olmak içinse düzenli egzersizi ihmal etmemelisiniz.
ÖNE ÇIKANLAR

Kilo kontrolü, sağlıklı yaşam tarzının sürdürülmesi için kritik bir unsurdur. Kiloyu dengelemek; genetik yapı, yaş, cinsiyet, yaşam biçimi ve çevresel etkenler gibi birçok faktörden etkilenir. Bu noktalar bazen kilo yönetimini zorlaştırsa da dengeli beslenme ve düzenli fiziksel aktivite, sağlığı desteklemek ve kilo …

Hemen hemen herkesin günlük yaşamında karşılaştığı sürekli açlık hissi, neden kaynaklandığını tam olarak anlamakta zorlanılan bir durumdur. Gün boyunca düzenli öğünler tüketmenize rağmen açlık hissetmeye devam ediyorsanız, bu durumun arkasında birden fazla neden olabilir. Vücudun açlık sinyallerini tetikleyen …

İnsanlık, yüzyıllardır gençliği ve sağlığı korumanın sırlarını arar durur. Günümüzde bu arayış, bilimsel araştırmalar ve teknolojik gelişmeler sayesinde hiç olmadığı kadar ileri bir noktaya ulaşmıştır. Harvard Üniversitesi’nde genetik profesörü olan Dr. David Sinclair, yaşlanma sürecini anlamak ve yavaş…