Lipödem Diyeti Nedir? Lipödem Diyette Beslenme Önerileri

Lipödem Nedir?

Lipödem deri altı yağ dokusunda kronik olarak görülen problemdir. Özellikle vücudun alt bölümünde anormal yağ depolanması olarak gözlemlenir. Sıklıkla obezite ve selülit görünümü ile karıştırılabilir. Lipödemden etkilenen bölgede ağrı, anormal morarmalar, yorgunluk şikayetleri görülmektedir. Lipödem el ve ayakların hastalıktan etkilenmemesi ile karakterizedir. Menopoz, ergenlik, hamilelik gibi hormon düzeylerinin büyük oranda değiştiği dönemlerde görülme riski daha yüksektir. Ortaya çıkış sebebi tam olarak bilinmese de riski artıran değişkenler mevcuttur. Genellikle obezite ile birlikte görülür. Aile üyelerinde lipödem öyküsü olan kişilerde görülme ihtimali daha yüksektir. Yürüme sorunları, ağrı ve acıların yanında depresyon, utangaçlık gibi psikolojik sorunların ortaya çıkmasına da neden olabilir^[1].

Tedavi cerrahi, fizyoterapi, özel kıyafetlerin tercihi gibi çok yönlü olarak yapılmaktadır. Egzersiz faaliyetlerinin artırılması, masaj uygulamaları, ilaç ve takviyelerin kullanımı hastalığın tedavisinde tercih edilir. Beslenme bir tedavi yöntemi olarak kabul edilmese de semptomların hafifletilmesini sağlar. Karbonhidrat alımı kısıtlanmış ketojenik bir beslenme tercih edilmesi, hastalık belirtilerinin hafifletilmesinde etkilidir. Ketojenik diyet yağ dokunun parçalanmasını sağlayarak lipödemin sebep olduğu sorunların azaltılmasına yardımcı olur^[1][2].

Lipödem Diyet Nedir? Lipödem Nasıl Önlenir?

Lipödem şikayeti olan kişiler genellikle standart diyet ve egzersiz yöntemleriyle kilo veremezler. Hastalık inflamasyon ve obezitenin tetiklediği kısır bir döngü içerisinde ilerlediğinden inflamasyonun azaltılmasını hedefleyen bir beslenme düzeni tercih edilmesinin uygun olduğu düşünülmektedir. Lipödemde yağ dokusunun aşırı birikmesi inflamasyonu arttırarak lenf sisteminin bozulmasına ve zamanla daha da fazla yağ birikmesine yol açar. Yüksek inflamasyon insülin direnci gibi sorunlara da yol açabilir. İnflamasyon normal çalışma durumunda bağışıklık sisteminin vücudu korumak amacıyla oluşmaktadır. Lenf sisteminde yaşanan sorunlar neticesinde kontrolsüz olarak oluşabilir^[1][3].

Lipödem hastalarının yaşam kalitesini artırmak ve semptomları hafifletmek için özel bir beslenme ve spor düzeni oluşturulabilir^[3][4]. Karbonhidrat alımı kısıtlanarak vücuttaki yağların yakımını hızlandıran ketojenik bir beslenmenin yağ dokusunu kontrol altına almakta faydalı olacağı düşünülmektedir. Ketojenik diyetler, içeriğindeki yüksek yağ oranlarından dolayı yüksek kalori içerir. Lipödem hastalarında düşük kalorili olacak şekilde düzenlenmiş bir ketojenik diyet tercih edilir. Karbonhidrat içeriği düşük diyet kan şekerinin düşürülmesi için de etkilidir. Ketojenik diyete ek olarak hastanın besin alerjileri de göz önünde bulundurularak beslenmeden cetveli hazırlanır^[3]. Lipödem diyetinde tüketmenin uygun olmadığı besinler, diyet dışında tercih edilebilecek tedavi ve önlemler şu şekildedir:

Lipödem Diyetinde Tüketilmemesi Gereken Besinler

Lipödem tedavisi için tercih edilen ketojenik diyette özellikle karbonhidrat kaynaklarının tüketimi kısıtlanır. Ketojenik diyette tüketimi önerilmeyen besinler şunlardır:

• Gluten içeren rafine tahıllar tercih edilmez.
• İlave şeker içeren ürünler beslenmeden çıkarılmalıdır.
• Meyve sularının tüketimi en az seviyeye indirilmelidir.
• Yüksek tuz oranına sahip işlenmiş et ürünleri tüketilmemelidir.
• Yüksek yağ ve şeker içeren fast food ürünler tercih edilmemelidir.
• Paketli ürünlerin yenmemesi gereklidir.
• Şarap ve alkol içeren içecekler ödeme neden olduğu için önerilmez.
• Acı sos, hardal, soya sosu,sirke gibi tat vermek amacıyla kullanılan soslar tercih edilmemelidir.
• Mısır, pamuk ve ayçiçek yağı gibi doymamış yağların kullanılması kısıtlanmalıdır.
• Pasta, şekerleme, tatlı gibi şeker içeren ürünler beslenmede bulunmaz^[6].

Ketojenik diyette süt ürünleri zaman zaman tüketilebilse de alerjik ürünler olması ve inflamasyona neden olabilmesi sebebiyle kefir, yoğurt ve peynir altı suyu dışındaki süt ürünleri çok fazla tercih edilmemektedir^[6].

Lipödemin Tedavisi

Lipödem müdahalesi çok yönlü bir tedavi içerir. İlaç tedavileri, beslenme değişikliği, cerrahi uygulamalar gibi çeşitli yöntemleri bir arada içerir. Tedaviye başlamak için öncelikle fiziksel muayene, hasta öyküsü ile hastalığa karar verilir. Şüphelenilen diğer hastalıkları eleyebilmek amacıyla BT, ultrason gibi görüntüleme teknikleri tercih edilebilir. Tanı aldıktan sonra tedaviye en kısa zamanda başlanmalıdır. Lipödemin tam olarak bir tedavisi olmadığından semptomların hafifletilmesi hedeflenir^[1].

Hastalığın tedavisi için deri altındaki yağ dokunun azaltılması için cerrahi olarak müdahale edilebilir. Egzersiz, soğuk kompres gibi teknikler ile ağrı şikayetlerinin giderilmesi hedeflenebilir. Baskı uygulayan özel kıyafetler, takviye gıdalar, antioksidanlar destek tedavi olarak tercih edilebilir^[1].

Lipödemi için Alınabilecek Önlemler

Ailesinde lipödem bulunan kadınlar hastalık için risk grubundadır. Hastalığın sebebi tam olarak bilinmediğinden önlemek için yapılabilecekler de tam olarak bilinemez. Ancak kilonun normal kabul edilen düzeylerde tutulması etkili olacaktır. Sağlıklı bir beslenme düzeni kilo alımının önlenmesinde etkilidir. Düzenli spor yapmak, genel sağlığın ve kilonun korunması için tercih edilebilir. Farklı hastalıklar birbirini tetikleyebileceğinden rutin sağlık kontrollerinin yaptırılması uygun olacaktır. Vitamin ve mineral eksiklikleri vücuttaki dengenin bozulması ve hastalıkların oluşmasına neden olabileceğinden dengeli beslenmeye dikkat edilmelidir^[1].

Ketojenik Diyetin Lipödem Üzerindeki Etkisi

Ketojenik diyet yağdan zengin, karbonhidrat içermeyen içeriğiyle vücutta depo edilen yağ dokunun yıkımını teşvik eder. Yağ bazlı besinlerin sindiriminde ortaya çıkan keton cisimcikleri inflamasyon sorunlarını gidermeye yardımcıdır. Bu yolla lipödem şikayetlerini  hafifletmek amacıyla tercih edilir. Ketojenik diyet sağlık üzerine faydalı etkiler göstermesinin yanında bazı istenmeyen sonuçlara da neden olabilir. Ketojenik diyetin lipödem üzerindeki faydalı etkileri ve neden olabileceği istenmeyen etkiler şu şekilde açıklanabilir:

Ketojenik Diyetin Tedavi Edici Etkileri

Ketojenik diyet vücut ağırlığını azaltmak, antioksidan ve anti-inflamatuar içeriklerle vücutta oluşan inflamasyonu en aza indirgemek ve su tutulumunu engellemek gibi amaçlarla tercih edilebilir. Kalori açığı ve düşük karbonhidrat tüketimi ile vücuttaki yağların enerji kaynağı olarak tüketilmesi sağlanabilir. Yağ dokusunun azalmasıyla hücrelerin insüline gösterdiği duyarsızlık ortadan kaldırılarak kan şekerinin normal düzeylere düşürülmesi sağlanabilir^[3]. Lenf sistemindeki bozukluk sebebiyle oluşan ödem ketojenik diyetle azaltılabilir. Yağ dokusunun parçalanmaya teşvik edilmesi vücuttaki fazla su olan ödemin de atılmasını sağlayabilir^[4].

Ketojenik diyetin etkilerinden biri de karbonhidrat içeren beslenmeye oranla vücuttaki ağrı noktalarının uyarılmasını azaltarak ağrılarda hafifleme görülmesidir. Yan etkilerin hafiflemesiyle yaşam kalitesinde artış gözlenir ve hareketlerdeki zorlanma azalabilir. Kişinin daha rahat hareket edebilmesi ve zamanla kilo kaybetmesi, psikolojik sorunlarda da azalma sağlayabilir. Ketojenik beslenme insülin duyarlılığını artırarak kilo verme önündeki bir engelin daha kaldırılmasına yardımcı olabilir. Yağ dokusunun sindirilmesiyle ortaya çıkan keton cisimleri bağışıklık hücrelerinin oluşturduğu inflamasyonun kontrolünde fayda sağlayabilir. İnflamasyon azaltılarak lipödemin etkileri hafifletilebilir^[4].

Lipödem için Tercih Edilen Ketojenik Diyette Oluşan Yan Etkiler

Lipödem diyeti uygulandığı süreçte sağlığı düzeltebilecek etkilerin yanında istenmeyen bazı etkiler de ortaya çıkabilir. Bu yan etkiler şu şekilde sıralanabilir:

• Sık idrara çıkma
• Açlık
• Yeterli enerjiye sahip olamamak, yorgunluk
• Sinirli olma hali, kaygı, kafa karışıklığı gibi sorunlar
• Mide bağırsak sorunları, kabızlık
• Fazla terleme
• Odaklanma problemleri
• Baş ve kas ağrıları^[2]

Lipödem Diyette Beslenme Önerileri

Lipödem için standart diyet ve spor uygulamaları genellikle herhangi bir etki göstermemektedir. Bu sebeple hastalığa yönelik beslenme tercih edilmelidir. Ketojenik beslenmenin tercih edilmesinin yanında bazı besinlerin tüketimi diyetin etkisini artırabilir. Diyet uygulaması sırasında doğru gıdaların tüketimine rağmen yeterli alınamayan vitamin ve minerallerin alınabilmesi için doktor önerisi ile takviye ürünlerin kullanımı tercih edilebilir.

Lipödem Tedavisi için Hangi Besinler Tercih Edilmeli?

Lipödemin semptomlarını iyileştirmek için ketojenik bir beslenme tipi tercih edilir. Bu beslenme içerisinde tüketilebilecek gıdalar şu şekilde sıralanabilir:

• Zeytinyağı
• Kabuklu yemişler
• Somon, uskumru, hamsi gibi yağlı balıklar
• Kırmızı et
• Süt ve süt ürünleri^[2]
• Yumurta
• Portakal, limon, greyfurt gibi C vitaminince zengin narenciyeler
• Marul, ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzeler
• Yulaf, kinoa gibi tahıllar^[5]
• Kefir, turşu gibi fermente ürünler
• Çay, kahve, kakao gibi kafein içeriği yüksek içecekler
• Elma, muz, kayısı gibi meyveler
• Patates türleri^[6]

Lipödem diyet sırasında beslenmeye ek olarak bazı takviye ürünlerin kullanımı da tercih edilebilir. Omega 3, D vitamini ve C vitamini içeren takviyeler doktor tavsiyesiyle tercih edilebilir.^[2]

Yağ Yakıcı Besinler

Beslenmede tercih edilen bazı besinler vücutta yağ yakımını hızlandırarak uygulanan diyetin etkilerini artırabilir. Normal şartlarda vücuda alınan besinler vücut ağırlığının artırılmasına katkı sağlıyor olsa da yeterli su tüketimi ve egzersiz ile desteklendiğinde bazı gıdaların tüketimi yağ yakımına yardımcı olabilir. Avakado, fındık ve balık yağı gibi bazı sağlıklı yağlar içerisinde bulunan oleik asit ve omega 3 sayesinde yağ yakımını hızlandırır ve kolesterol düzeylerinin düşürülmesine yardımcı olur. Hurma yağı ve hindistan cevizi yağı içeriği sayesinde kolay sindirilerek direkt enerji olarak kullanılır. İştahın bastırılmasını sağlar ve vücut yağlarının yakımını hızlandırır. Et ve süt proteinleri doygunluğu artırır ve yağ yakıcı etki gösterir.^[8]

Beslenmeye Ek Olarak Tercih Edilebilecek Uygulamalar

Ketojenik diyette dikkat edilmesi gerekenlere uyarak beslenme düzeni oluşturduktan sonra semptomları hafifletmeyi sağlayacak bazı ek uygulamalar yapılabilir. Lipödem tedavisinde tercih edilebilecek yöntemler şöyle sıralanabilir:

• Doktor önerisi ile hastaya uygun şekilde belirlenen egzersiz hareketleriyle kilo verme hızını arttırmak mümkündür. Spor sayesinde hareket zorluklarının da zamanla azaltılması sağlanabilir^[7].
• Vücuda baskı uygulayan lipödem için özel üretilen kıyafetler sayesinde yağ dokunun kontrol edilmesi sağlanabilir^[1].
• Fizyoterapi uzmanları tarafından uygulanan özel masaj teknikleri sayesinde yağ dokunun kontrolü ve ağrıların yönetimi sağlanır^[1][7].
• Dinlenme sırasında ayakların uzatılarak altına destek konulması veya bacakların yükseğe kaldırılarak oturulması ağrıların hafifletilmesi için uygulanabilir^[7].
• Liposuction gibi yağ aldırma uygulamaları yağ dokusunun daha hızlı azaltılması için tercih edilebilir^[7].
• Hastalığın fiziksel etkilerinin yanında depresyon, kaygı gibi psikolojik sıkıntılara da yol açabilir. Hastalar toplum içine çıkmaktan çekinebilirler. Bu sebeple psikolojik yardım almak diyete uymak ve gündelik hayata uyum için etkili olabilir^[7].

Lipödem vücutta simetrik anormal yağ birikmesiyle ortaya çıkar. Lipödem genellikle obezite ile birlikte görülür. Ağrı, morluklar, hareket kısıtlaması gibi sorunlara yol açabilir. Lipödem hastaları sıradan diyet ve spor uygulamalarıyla kilo veremedikleri için protein, yağ içeriği yüksek ketojenik beslenme düzeni tercih etmeleri kilo vermede daha etkili olabilir. Ketojenik diyette karbonhidrat ve şekerli ürünlerin tüketilmemesinin yanında kişinin alerjisi olan besinlerin tüketiminden de kaçınılır. Ketojenik diyet, spor ve destek yöntemler ile birlikte uygulandığında vücuttaki depolanan yağ dokusunun azaltılması sağlanır. Yağ dokunun parçalanmasının yanında ağrı sorunları, inflamasyon ve ödemin azaltılması için de etkilidir. Ketojenik diyetin faydalarının yanında kabızlık, sık idrara çıkma gibi bazı istenmeyen sonuçlar ortaya çıkabilir. Bu yan etkilere de dikkat edilmeli ve önlenmesi sağlanmalıdır.