Sporda Pump Nedir? Sporda Pump Nasıl Yapılır?

Sporda Pump Nedir?

Sporda pump ne demek sorusunun yanıtını siz de merak ediyor musunuz? Pump etkisi antrenman sırasında çalışmakta olan kaslara ihtiyaç duyulandan daha fazla kan ve oksijen gitmesi ile meydana gelen bir durumdur. Kan ve oksijen ile dolan kaslar bir süre olduğundan daha büyük gözükür ve bu durum pump etkisi olarak isimlendirilir. Yani kısaca pump etkisi egzersiz sırasında artan kan akışı ile kaslarınızın geçici olarak şişmesi anlamına gelir. Aslında pump etkisi hipertrofi olarak bilinen kas büyümesinin geçici halidir. Hipertrofi, kas yapmak için kullanılan terimdir ve geçici hipertrofi yalnızca kısa bir süre devam eden kas oluşumu anlamına gelir.

Pump etkisinde kaslar oluştukları gibi kısa bir süre içerisinde yok olurlar, çünkü çalışmayı bitirdiğinizde, vücudunuzun çalışmayan kaslardaki tüm bu kanı tutması için hiçbir neden kalmaz. Pump etkisinin ne kadar sürdüğü kişiye göre farklılık gösterse de ağır antrenmanlar ile ilgilenen sporcularda bu etki ortalama 30-60 dakika kadar devam ettiği görülebilir. Pump olarak adlandırılan kasların geçici şişmesi oldukça karmaşık bir sürecin sonucunda meydana gelir. Bu durumun meydana gelebilmesi için hareket sırasında su ve kan gibi sıvıların kasta birikmesi gerekir^[1].

Pump etkisinin oluşma sürecine bakacak olursak, ilk olarak antrenman sırasında meydana gelen laktik asit kaslarınızda birikmeye başlar. Bu biriken laktik asit suyu kaslara çeker. Aynı zamanda çalışan kaslara yeterli kan göndermek için kalp daha fazla çalışır ve kaslara yüklü miktarda kan pompalanır. Kan ile kaslara taşınan oksijen ve besin de suya eklenince kas hücreleri şişerek normalden daha büyük gözükür.

Pump etkisi yaratmak için antrenman öncesi uygulayabilecekleriniz şunlardır^[2]:

• Yeterli su tüketimi
• Yeterli karbonhidrat alımı ve tüketilen öğünlerin yapılan egzersize uygun çeşitte besinlerden oluşması
• Tuz alımının sınırlandırılması
• Yeterli dinlenme ve uyku

Antrenman sırasında ise dikkat edilmesi gereken noktalar şu şekilde sıralanabilir:

• Yeterli su tüketilmesi
• Hareketler arası dinlenme süresine dikkat edilmesi
• Uygulanan hareketlerin doğru formda yapılması

Sporda Pump Kas Geliştirir mi?

Yoğun bir antrenman sırasında elde edilen pump hissi antrenman yapan çoğu kişi için etkileyici bir histir. Fakat pump etkisinin bu his dışında faydaları da vardır. Pek çok kişinin aklındaki “Pump kas geliştirir mi?” sorusunun yanıtı kesinlikle evettir. Fakat pump kas yapmak için tek başına yeterli değil. Yine de kas yapımını etkileyen faktörlerden biri olarak kabul edilebilir. Kişinin pump etkisi yaşamak için uyguladığı antrenmanlar da kas yapımında rol oynayan antrenmanlardır. Pump sadece müthiş bir his verip muhteşem görünmeyi sağlamakla kalmaz. Kasların kasılması sırasında, kanda ve hücrenin çevresinde bulunan sıvılar kas hücrelerine çekilir. Bu şekilde vücut daha fazla metabolit üretebilir. Ne kadar ağır ve uzun süre antrenman yaparsanız vücudunuz o kadar fazla metabolit üretir ve kas hücrelerine daha fazla su çekmiş olursunuz.

Bu su, kas hücrelerini balon gibi şişirir ve kas hücrelerini saran zarları gerer. Bu durum ağır antrenmanlardan sonra ortaya çıkan pump etkisinin, antrenman sonrasında kas ağrıları hissettirmesine de neden olur. Bu nedenle pump etkisi oluşturmak istiyorsanız ağrılara da dayanıklı olmalısınız.

Pump etkisinin vücuttaki faydaları şunlardır:

• Pump, kaldıraç etkisi oluşturarak ve eklemi sabitleyebilir. Eklemi çevresindeki kaslar kanla dolar ve eklem içindeki basınç yükselir. Bu şekilde eklem dayanıklılığı artış gösterir.
• Egzersiz sırasında yapılan esneme hareketleri daha fazla menzil ile gerçekleştirilebilir. Pump etkisinden sonra kaslarda kuvvet oluşur ve sertleşme görülür.
• Büyüme hormonunu artırabilir.
• Antrenman sonrası toparlanmayı hızlandırabilir.

Sporda Pump Etkisi Nasıl Sağlanır?

Pump, özellikle ağırlık kaldırırken daha yüksek tekrarlar yaparken ve daha kısa dinlenme uyguladığınızda meydana gelen kas büyüklüğündeki geçici artışı ifade eder. Pump, ağırlıklı olarak anaerobik enerji üretimine dayanan direnç egzersizlerinin, özellikle sınırlı dinlenme aralıklarıyla orta ila daha yüksek tekrarlar halinde uygulandığında meydana gelir^[3]. Pump efektinin en etkili yolu, özellikle yüksek hacimlerde ağırlık kaldırmaktır. Ağırlık kaldırma sırasında kas liflerinizde tekrarlanan kasılmalar ve uzamalar sıvıların kas hücrelerinize girmesini kolaylaştırır.

Pump etkisi her ağırlık antrenmanından sonra oluşabilir fakat bu etkinin belirgin olması için bazı teknikler de vardır. Kas pompaları, büyük ölçüde egzersiz yaptığınızda kaslarınızda biriken sıvı birikmesi nedeniyle oluşur. Ağırlık kaldırdığınızda, çalışan kaslarınıza kan hücum eder ve laktik asit birikmeye ve kas liflerinize su çekmeye başlar. Özellikle yeterli su tüketimi, damarlarınızı ve atardamarlarınızı doldurarak pompa etkisini artırmak için daha fazla kan hacmi ve sıvı anlamına gelir. Pump etkisi nitrik oksit ile yürütülür. Nitrik oksit salındıktan sonra kaslara giden kan akışını artırır. Yani kan akışını arttıran faktör nitrik oksittir. Bu nedenle çeşitli takviyeler alınarak nitrik oksit seviyeleri artırılmaya çalışılır. Bu takviyeler özellikle L-arginin içerir. L-arginin antrenman öncesi alındığında nitrik oksit üretimini desteklediği için pump etkisine yarar sağlayabilir^[1]. Fakat her takviye gibi bunun da kullanım öncesi bir doktora danışılması sağlık için önemlidir.

Pump etkisi yaratmanın en güvenli yolu doğru şekilde yapılan antrenmanlardır. Aynı zamanda bu antrenmanlardan önce yapılabilecek çeşitli yaşam tarzı değişiklikleri de pump için yardımcı olabilir. Yapılan antrenman sonucunda pump etkisi yaşamak için önemli faktörlerden biri glikojendir. Glikojen enerji vermesinin yanı sıra kasların daha büyük görünmesi için de önemlidir. Glikojen alımı için yeterli karbonhidrat tüketimi gerekir. Bunlar dışında pump etkisini yakalamak için antrenman sırasında dikkat edilecek noktalar da vardır.

Pump etkisi sağlamak için yapılabilecekler şunlardır:

• Antrenmanların yüksek tekrar sayıları ile yapılması (ortalama 15-20 tekrar)
• Yeterli düzeyde karbonhidrat tüketilmesi
• Tuz tüketiminin dengeli olması
• Bol su tüketilmesi
• Drop set, superset gibi antrenman yoğunluğunu artıran tekniklerin kullanılması
• Hareketin negatif yarısındaki gerilimin artması

Pump etkisini artıracak bazı antrenman modelleri de bulunur. Bunlar drop set ve superset antrenmanları ile negatif tekrarlı antrenmanlardır.

Drop Set Antrenmanları

Drop setler belirli bir yük ile çalışırken, tükeniş anına kadar tekrarlar yapmayı ve ardından dinlenme için beklemeden yükü azaltmayı ve tekrar tükeniş anına kadar tekrar yapmayı içerir. Peki, nedir bu tükeniş? Tükeniş, bir egzersizi tekrar yapamayacak noktaya gelene kadar tekrar etmektir. Kas kazancını en üst düzeye çıkarmak amacıyla gerçekleştirilir. Genellikle, drop set sırasında ara vermeden art arda 1-3 set şeklinde yük azaltma yapılır. Ayrıca, bazı egzersizler için aralarında dinlenme aralıkları olacak şekilde birden fazla drop set de gerçekleştirilebilir.

Drop set antrenmanlarında tükenme anına kadar yapılan çok sayıda tekrar ile normal setlere kıyasla sıvı birikimi çok daha fazla olur. Oluşan bu sıvı birikimi kaslarda pump etkisine yardımcı olabilir. Yapılan bir araştırmada drop set yapan kişilerin geleneksel direnç egzersizi yapanlardan daha fazla kas geliştirdiği görülmüştür^[4]. Bu durum da pump yapmanın kas gelişimine faydası olduğunun bir göstergesi kabul edilebilir.

Süper Set Antrenmanları

Süper set, sporcuların antrenmanları sırasında dinlenmeden iki farklı hareketi art arda gerçekleştirmesidir. Süper set, aynı kas grubunun çalışması için uygulanabileceği gibi farklı kas gruplarının çalışması içinde tercih edilebilir^[5]. Örneğin; ön kol kaslarının çalışması için gerçekleştirilen hareketin sona ermesi ile arka kol kaslarını çalıştıracak hareketlere sahip egzersize geçiş yapılabilir. Bu şekilde antrenman sırasında süper set uygulaması gerçekleştirilmiş olur. Genel olarak antrenman setleri arasında verilen dinlenme süreli bulunmadığı için kısa dinlenme süresi ile artan aerobik yoğunluk oluşur.

Negatif Tekrarlı Antrenmanlar

Negatifler, antrenman düzeninize daha fazla yoğunluk katmanın ve kas gruplarını aşırı yüklemenin harika bir yoludur. Negatifler hızlı kas elde etmeye yönelik en işe yarar antrenman teknikleri arasında bulunur. Bir egzersizin negatif yapılmasının ilgili kas grubunda pozitif yönde, yani yukarı doğru kaldırılarak yapılan hareketlere göre daha çok yükleme gerçekleştirebilir. Negatifler aşağı yönde yapılan egzersizleri ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Hareketin aşağı yönde yapılması sırasında kasa vuruşu ve etkisi, yukarıya kaldırma hareketi anındaki kasa vuruşu ve etkisinden daha fazla olur. Çalıştırılan kasa daha çok yoğunlukla güç kazandırılır.

Sporda Pump Etkisinin Kas Gelişimine Katkısı Olur mu?

Pump etkisinin kas geliştirmeye katkısı bulunur. Pump etkisi geçici kas büyümesi anlamında gelir. Bu büyüme ise kaslara daha fazla kan pompalanması sayesinde gerçekleşir. Artan kan akışının içerdiği besinler ile kaslara daha fazla besin ve oksijen gitmesi sağlanır. Pump geçici bir süre gibi görünse de bu sürede kaslar daha fazla beslendiği için pump etkisinin kas gelişimi üzerinde de etkisi bulunur. Aynı zamanda büyüyen kasların verdiği motivasyon psikolojik olarak kişiyi daha fazla antrenman ve egzersize teşvik eder.

Yüksek düzeyde pump etkisi yaşamak, kas aktivasyonunun artmasını sağlar. Bu kas aktivasyonu kastan kalbe kan taşıyan damarların sıkılaşması ile meydana gelir.Daha fazla besin içeren sıvının birikmesini sağlamak için egzersizler arasında minimum dinlenme ile çok sayıda tekrarda bulunmak da pump etkisi için yardımcıdır.

Her şeyden önce, pump sırasında meydana gelen sıvı birikimine bağlı olarak bir kas lifinin genişlemesi kasların büyümesi ile ilişkilendirilebilir. Daha doğrusu, kas lifleri içinde bulunan sensörler, şişmeye neden olan sıvı birikimini algılayabilir. Bu sayede kaslardaki şişme, lifin bütünlüğü için tehdit olarak algılanabilir ve destek için kas lifinde artış ortaya koyan anabolik ve anti katabolik yolaklar başlatılır.

Düşük ve orta tekrar aralıklarında aşamalı direnç egzersizleri, vücut geliştirirken ve kas hacminizi en üst düzeye çıkarmaya çalışırken antrenman programlarınızda pump etkisi yaratır. Siz de bu etkiden yararlanmak ve kaslarınızın gelişimine doğru şekilde devam etmek istiyorsanız uzman bir eğitmenden yardım alabilirsiniz.